Các cuộc biểu tình của công nhân may mặc xung quanh thủ đô Dhaka của Bangladesh lại nổ ra vào tuần này, khi cảnh sát bắn hơi cay vào hàng nghìn công nhân đang đốt một chiếc xe buýt. Trong nhiều tuần qua, những người biểu tình đã yêu cầu mức lương cao hơn, cho rằng mức lương hiện tại không đủ để họ trang trải cuộc sống.
Được biết, Bangladesh là một trong những quốc gia được coi là “cường quốc dệt may” với lượng sản phẩm khổng lồ xuất đi toàn cầu. Đây là một trong những nước xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới và đã tận dụng lĩnh vực này để chuyển mình từ một trong những nước nghèo nhất thế giới thành một trong những nước phát triển nhất trong khu vực.
Tuy nhiên, nhiều mặt tối đằng sau những số liệu tích cực đã bắt đầu bộc lộ. Theo DW, một cuộc biểu tình lớn đã bùng phát ở thành phố công nghiệp Gazipur, cách thủ đô Dhaka khoảng 25 km về phía bắc. Khoảng 10.000 công nhân đã rời khỏi nhà máy và tổ chức các cuộc biểu tình sau khi có tin chính quyền không đáp ứng đầy đủ yêu cầu tăng lương của họ. Các cuộc biểu tình quy mô lớn khác cũng xuất hiện ở các vùng lân cận Dhaka. Cảnh sát cho biết ít nhất 5.000 công nhân may mặc đã dựng rào chắn ở thủ đô Dhaka.
Bất chấp việc Bangladesh tăng mức lương tối thiểu hàng tháng cho công nhân may mặc lên 12.500 taka (tương đương 113 USD) từ mức 8.300 taka, nhiều người phản đối và cho rằng mức tăng 56% là quá ít. Họ yêu cầu mức lương tối thiểu tăng khoảng 3 lần, lên 23.000 taka (xấp xỉ $209) .
Các nhà sản xuất hàng may mặc Bangladesh chật vật để tồn tại
3.500 nhà máy may mặc của Bangladesh đã cung cấp sản phẩm cho nhiều tên tuổi hàng đầu thế giới về thời trang, bao gồm Levi's, Zara và H&M.
Tuy nhiên, điều kiện sống của 4 triệu công nhân trong ngành vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn. Tới nay, nhiều người chỉ sống với mức lương tối thiểu, hiện được chốt ở mức tương đương hàng tháng là 113 USD.
Kalpona Akter, chủ tịch Liên đoàn Công nhân Công nghiệp và May mặc Bangladesh, nói với DW rằng cuộc sống của công nhân may mặc đã trở nên vất vả hơn trong bối cảnh lạm phát tăng cao đối với các mặt hàng thiết yếu sau đại dịch.
Trả lời DW, bà nói: “Các công nhân phải dè xẻn khẩu phần ăn của mình để đối phó với việc giá cả tăng cao. Họ đã giảm bớt lượng thức ăn mỗi bữa để tồn tại. Nếu người lao động không thể trang trải cuộc sống với mức lương hiện tại, họ chắc chắn sẽ yêu cầu mức lương mà họ có thể tồn tại”.
Sabina Begum, một thợ may 22 tuổi, nói với hãng tin AFP rằng cô tham gia biểu tình vì cô cần "đấu tranh để đảm bảo đủ lương thực" cho gia đình, đồng thời cho biết mức lương tối thiểu hàng tháng hiện tại không đủ đáp ứng các nhu cầu cơ bản.
"Làm sao chúng tôi có thể sống một tháng với 8.300 taka khi tôi riêng tiền thuê căn nhà một phòng ngủ đã tốn tới 5.000-6.000 taka?" Begum đặt câu hỏi.
Theo tờ Daily Star của Dhaka, lạm phát ở Bangladesh lại tăng vọt vào tháng 10, lên tới 9,93%, bất chấp việc chính phủ liên tục đảm bảo các biện pháp nhằm kiềm chế lạm phát.
Một báo cáo nghiên cứu do Trung tâm Đối thoại Chính sách (CPD) công bố cho thấy công nhân may mặc Bangladesh nhận mức lương hàng tháng thấp nhất so với các nước sản xuất hàng may mặc khác như Campuchia, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam.
Các nghiên cứu toàn diện về chi phí sinh hoạt của Viện Nghiên cứu Lao động Bangladesh (BILS) đã chỉ ra rằng người lao động cần ít nhất 23.000 taka để có mức sống trên ngưỡng nghèo.
Ngành may mặc có đáp ứng được nhu cầu của người lao động?
Người lao động đã yêu cầu số tiền mà họ coi là mức lương tối thiểu xứng đáng, vì ngành may mặc là ngành có ràng buộc về mặt pháp lý phải đánh giá mức lương theo thời hạn 5 năm một lần – thời điểm lần này là vào năm 2023.
Bogu Gojdz, điều phối viên cộng đồng của Chiến dịch Quần áo Sạch, nói với DW: “Bất cứ điều gì thấp hơn mức đó sẽ khiến người lao động bị mắc kẹt trong vòng xoáy nghèo đói thêm 5 năm nữa, kéo theo tình trạng suy dinh dưỡng, nợ nần và lao động trẻ em trong các gia đình công nhân may mặc”.
Đại diện liên đoàn công nhân may mặc Kalpona Akter cho biết nhiều thứ đã thay đổi về mặt kinh tế kể từ lần đánh giá tăng lương cuối cùng vào năm 2018.
Bà nói với DW: "Giá của những hàng hóa thiết yếu đã tăng gấp đôi hoặc gấp ba kể từ đó. Lương của công nhân đã tăng dần khoảng 1.500 taka trong thời gian này. Điều đó vẫn chưa đủ".
Md. Siddiqur Rahman, đại diện các chủ nhà máy tại hội đồng đánh giá lương cho công nhân may mặc, nói với DW rằng mức lương tối thiểu của công nhân sẽ được tăng lên dựa trên “mức lương phù hợp với tình hình đất nước”.
“Trước đây, họ cũng yêu cầu mức lương tối thiểu từ 20.000 đến 22.000 taka”.
Ông Rahman tuyên bố rằng các cuộc biểu tình gần đây của công nhân may mặc có liên quan đến chính trị hơn là tăng lương, vì các cuộc biểu tình này trùng hợp với các cuộc biểu tình riêng biệt của các đảng đối lập yêu cầu Thủ tướng Sheikh Hasina từ chức trước cuộc bầu cử diễn ra vào tháng 1 tới.
Tuy nhiên, lãnh đạo liên đoàn công nhân Akter nói rằng hàng nghìn công nhân đã biểu tình vài ngày trước khi tình trạng bất ổn chính trị gần đây bắt đầu, đồng thời nói thêm rằng họ chỉ quan tâm đến tiền lương hàng tháng của mình.
Các thương hiệu quốc tế có thể giúp sức không?
Bà Bogu Gojdz cho biết các thương hiệu quốc tế, đặc biệt là các thương hiệu cam kết về mức lương đủ sống cho người dân như ASOS, H&M và Uniqlo nên đáp ứng yêu cầu về mức lương 23.000 taka của người lao động, cam kết về chi phí lao động cao hơn và gắn kết với nguồn cung ứng dài hạn từ Bangladesh.
Gojdz cho biết: “Theo nghiên cứu của BILS, 100% công nhân được phỏng vấn cho biết mức lương hiện tại của họ không đủ để nuôi bản thân và mua thực phẩm dinh dưỡng cho gia đình họ”.
“Cam kết về mức lương đủ sống của các thương hiệu chẳng là gì ngoài những lời hứa suông, nhất là khi họ từ chối những hỗ trợ rõ ràng cho nhu cầu của người lao động về mức lương tối thiểu, chứ chưa nói đến mức lương đủ sống”.
Rahman cũng cho rằng các thương hiệu quốc tế có vai trò trong việc tăng mức lương tối thiểu cho công nhân may mặc đang sản xuất quần áo cho họ.
“Các hãng quần áo chỉ cần tăng giá từ 10 đến 15 xu một sản phẩm là đủ với chúng tôi. Nếu họ làm vậy thì cũng không có vấn đề gì lớn xảy ra nhưng không có ai nói về điều đó. Các thương hiệu ép các chủ nhà máy tăng lương cho công nhân, nhưng các chủ nhà máy sẽ lấy tiền ở đâu ra chứ?" - Rahman nói.
Tham khảo DW, AFP