Theo BSC, nhà đầu tư cá nhân là động lực chính cho giai đoạn thị trường tăng điểm kéo dài trong suốt 4 tháng, từ cuối tháng 4 đến hết tháng 8/2023 sau khi khối ngoại bắt đầu động thái bán ròng kể từ quý II/2023.

Cụ thể, dòng tiền nhập cuộc thận trọng giai đoạn đầu và mạnh mẽ hơn từ cuối tháng 4 đã giúp chứng khoán Việt Nam là một trong những thị trường tăng điểm ấn tượng.

Nguồn: Fiinpro, VSD, CTCK BIDV (BSC) tổng hợp.

Báo cáo BSC đã phân tích cụ thể, đánh giá sự trở lại của nhà đầu tư cá nhân kể từ tháng 5/2023. Đầu tiên phải kể đến là số lượng tài khoản mở mới đã ghi nhận những tín hiệu tích cực.

Sau đợt sụt giảm mạnh mẽ kể từ khi TTCK bắt đầu bước vào “thị trường gấu” kể từ tháng 4/2022 và xu hướng giảm kéo dài suốt 1 năm, kể từ tháng 5/2023, số lượng tài khoản mở mới bắt đầu có tín hiệu gia tăng. Tháng 5/2023 đã ghi nhận gần 105 nghìn tài khoản mở mới trong tháng, gấp 4,6 lần so với tháng 4/2023 và đỉnh điểm vào tháng 8/2023 lên đến hơn 188 nghìn tài khoản, tương đương mức trung bình của giai đoạn thị trường thăng hoa từ tháng 4/2021 – tháng 5/2022.

Mới đây, số liệu của VSD công bố cho thấy số lượng tài khoản mở mới trong tháng 10/2023 giảm 377 nghìn tài khoản, nguyên nhân đến từ việc các công ty chứng khoán bắt đầu rà soát, làm sạch dữ liệu người dùng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (trong đó riêng CTCK MB đóng gần 544 nghìn tài khoản), tuy nhiên số lượng tài khoản mở mới tiếp tục ghi nhận con số tích cực, đạt gần 168 nghìn tài khoản.

Điểm nhấn thứ hai là thanh khoản cải thiện rõ rệt khi nhà đầu tư cá nhân quay trở lại, với giá trị mua ròng từ tháng 5/2023 đến nay đạt 20.954 tỷ đồng, chiếm 86% tỷ trọng giao dịch của toàn thị trường, tăng 5,95% so với khoảng thời gian trước.

Sự hưng phấn của nhóm nhà đầu tư cá nhân trong nước đã giúp VN-Index kéo dài chuỗi tăng điểm đi kèm thanh khoản trong quý III/2023, với mức giao dịch trung bình cả 3 sàn đạt 24.509 tỷ đồng, tăng 117% so với quý I/2023 và tăng 41,5% so với 10 tháng năm 2023 (chỉ đạt 17.321 tỷ đồng).

Một điểm đáng chú ý khác là giao dịch nhà đầu tư cá nhân tác động đến chu kỳ tăng/giảm của thị trường. Với tỷ trọng giao dịch chủ yếu đến từ sự tham gia của nhà đầu tư cá nhân trong nước và xu hướng thay đổi của công nghệ trong lĩnh vực chứng khoán, vận động của thị trường cũng dần thay đổi.

"Thời gian xác lập đáy của một thị trường giá giảm đang co hẹp lại tuy nhiên mức độ sụt giảm và số phiên VN-Index giảm hơn 2% lại có xu hướng gia tăng", báo cáo BSC nhận định.

Tuy nhiên, nhóm nhà đầu tư này cũng dễ bị ảnh hưởng tâm lý khi đón nhận những thông tin cần thời gian để đánh giá – điển hình là nhịp giảm điểm mạnh vào cuối tháng 10 khi Tập đoàn Vingroup thông báo về việc phát hành trái phiếu hoán đổi và một số tin tức liên quan đến các cổ phiếu vốn hóa lớn trong rổ chỉ số VN30.

Dù dòng tiền của nhà đầu tư cá nhân gia nhập thị trường tăng mạnh mẽ trong thời gian qua, nhưng đây là nhóm nhà đầu tư dễ bị tác động tâm lý, đặc biệt là những thông tin ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường như: NHNN hoạt động trở lại trên kênh tín phiếu; nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn (VHM, VIC, VRE, TCB, MSN, MWG) sụt giảm mạnh trước các thông tin không thuận lợi… Điều này đã khiến thị trường có biến động mạnh và khó lường hơn trong tháng 10/2023.