Ngày 4-11, tham gia giải trình một số nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã dành toàn bộ thời gian để nói về vấn đề thủy điện. Đây là nội dung được nhiều đại biểu đề cập trong bối cảnh các tỉnh miền Trung vừa trải qua đợt lũ lụt, mưa bão lịch sử gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, cả nước hiện có 429 thủy điện, công trình thủy điện quy mô khác nhau, đóng góp nguồn điện quan trọng phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, đời sống nhân dân. Thủy điện có mặt tiêu cực, có cả mặt hạn chế, tùy thuộc vào cách cách quản lý của chúng ta và việc xử lý các vấn đề liên quan.

Trước hết, theo ông Trần Tuấn Anh, thủy điện đóng góp vào cơ cấu nguồn điện quan trọng cho đất nước; phát triển kinh tế - xã hội ở các địa phương cũng như cả nước; bổ sung cho chiến lược phát triển nguồn năng lượng trong tương lai. Ngoài chức năng phát điện, hồ chứa thủy điện còn đóng góp tích cực vào việc điều tiết lũ, cắt lũ tùy thuộc vào công suất.

"Tuy nhiên, chúng ta không phủ nhận tác động tiêu cực của thủy điện đến vấn đề môi trường như đất, nước, khí hậu cũng như đời sống dân sinh. Như chúng tôi đã báo cáo, đây là vấn đề tổng thể, tùy thuộc vào cách thức của con người trong cách khai thác nguồn lực thiên nhiên, tài nguyên thiên nhiên. Đó là những tác động đến dòng chảy, địa chất, đất trong khu vực, đến các nguồn lợi thủy sản"- Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Người đứng đầu Bộ Công Thương cho biết có giai đoạn, các dự án thủy điện chiếm diện tích rừng như các đại biểu Quốc hội đã đề cập, trong đó ảnh hưởng đến rừng tự nhiên, đến chức năng của rừng, đến chức năng chống lũ. Chính vì vậy, Quốc hội, Chính phủ đã đặc biệt quan tâm và có nhiều chỉ đạo về việc quản lý phát triển cũng như vận hành các dự án thủy điện.

Bên cạnh đó, hàng năm đều có các cuộc kiểm tra, giám sát theo tinh thần Nghị quyết 62 năm 2013 của Quốc hội về các nội dung quan trọng như quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng, vận hành khai thác thủy điện.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định từ năm 2016 đến nay, không bổ sung bất cứ dự án thủy điện nhỏ nào. Bên cạnh đó, các dự án thủy điện được bổ sung từ 2016 đến nay không có dự án nào sử dụng đất rừng tự nhiên, cho thấy việc thực thi chính sách rất chặt chẽ, nghiêm túc.

"Bộ Công Thương đã phối hợp với các bô, ngành đưa ra khỏi quy hoạch 472 dự án thủy điện nhỏ. Đồng thời, đưa ra khỏi quy hoạch 8 dự án điện bậc thang, 213 điểm tiềm năng phát triển thủy điện cũng được đưa ra khỏi quy hoạch"- Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho hay.

Về việc thủy điện ảnh hưởng như thế nào đến mưa lũ, sạt lở đất, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết Bộ Công Thương đã tham gia đoàn công tác của Thủ tướng Chính phủ đến các tỉnh miền Trung, khảo sát thực tế, ghi nhận ý kiến đánh giá của các chuyên gia, cơ quan chức năng, cho thấy các vụ sạt lở đất đều gắn chặt với yếu tố dị thường của thời tiết. "Khi lượng mưa lớn, kéo dài, thời gian lưu bão lâu, đã tác động đến cấu tạo địa chất, thổ nhưỡng địa phương"- ông Trần Tuấn Anh phân tích.

"Tất nhiên, câu chuyện liên quan đến tác động của việc mất rừng đầu nguồn, thảm thực vật... do tác động của con người thông qua các dự án thủy điện cũng như các dự án khác là những vấn đề không thể phủ nhận trong một chừng mực nhất định"- Bộ trưởng Bộ Công Thương nói.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ông Trần Tuấn Anh cho rằng phải xác định đối phó với thiên tai, bão lũ là một vấn đề mới, đặt công tác nghiên cứu khoa học, đưa ra các cảnh báo đầy đủ hơn, đưa ra các dự báo cho công tác phòng chống thiên tai.

Người đứng đầu Bộ Công Thương khẳng định tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội, sẽ làm việc với các bộ ngành, địa phương để đánh giá các mặt hạn chế, siết chặt quản lý để giảm thiểu các tác động tiêu cực.