Bộ Tài chính khuyến nghị nhà đầu tư cá nhân không nên mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nếu không có khả năng và nguồn lực để đánh giá đầy đủ rủi ro - Ảnh: BÔNG MAI
Chào bán TPDN nhưng không đăng ký với SSC
Sau khi chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) triển khai các đoàn kiểm tra về tình hình phát hành, cung cấp dịch vụ liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), ngày 3-12 Bộ Tài chính cho biết bước đầu đã ghi nhận và triển khai thủ tục xử phạt vi phạm hành chính đối với 2 doanh nghiệp phát hành, 1 công ty chứng khoán.
Trước đó, SSC cũng đã ban hành quyết định xử phạt 600 triệu đồng với CTCP Tập đoàn VsetGroup do có hành vi chào bán TPDN thông qua phương tiện thông tin đại chúng cho đối tượng nhà đầu tư không xác định mà không đăng ký với SSC theo quy định của pháp luật chứng khoán. Cơ quan quản lý yêu cầu doanh nghiệp phải thu hồi toàn bộ trái phiếu đã phát hành.
Bộ Tài chính cho biết hiện SSC cũng đang tiếp tục thực hiện thủ tục để xử phạt CTCP Tập đoàn Apec Group với hành vi tương tự.
Bên cạnh đó, trong thời gian tới SSC sẽ tiếp tục kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp phát hành với quy mô lớn so với vốn tự có, phát hành không có tài sản đảm bảo và phát hành nhiều đợt.
Thị trường TPDN: nhiều rủi ro tiềm ẩn
Bộ Tài chính cảnh báo qua công tác quản lý giám sát, bộ nhận thấy thị trường TPDN vẫn tiềm ẩn một số rủi ro, cần giám sát chặt chẽ để thị trường phát triển lành mạnh.
Cụ thể, trong số các TPDN phát hành riêng lẻ các tháng đầu năm 2021, TPDN có tài sản đảm bảo chiếm 50,9%, trái phiếu không có tài sản đảm bảo chiếm 49,1%.
Mặc dù tỉ lệ trái phiếu có tài sản đảm bảo cao nhưng thực tế chất lượng tài sản đảm bảo chủ yếu là các dự án, tài sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu của doanh nghiệp. Giá trị của các tài sản này thường không định giá được chính xác hoặc có biến động mạnh theo diễn biến thị trường.
Theo đó, trường hợp thị trường bất động sản hoặc thị trường chứng khoán có biến động, giá trị tài sản đảm bảo có thể không đủ để thanh toán gốc, lãi trái phiếu. Bên cạnh đó, tài sản đảm bảo của trái phiếu có thể dùng để bảo đảm cho các khoản vay, khoản phát hành trái phiếu khác của doanh nghiệp, do đó nhà đầu tư cần đánh giá kỹ các rủi ro này.
Ngoài ra, trên thị trường vẫn có trường hợp doanh nghiệp phát hành TPDN với khối lượng lớn trong khi vốn chủ sở hữu nhỏ, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh lỗ qua các năm. Đặc biệt đối với nhóm bất động sản, trong số hơn 100 doanh nghiệp bất động sản phát hành TPDN riêng lẻ trong năm 2021 có 26 doanh nghiệp ghi nhận lỗ trong 6 tháng đầu năm 2021.
Tại thời điểm 30-6-2021, hệ số nợ vay trên vốn chủ sở hữu bình quân của các doanh nghiệp bất động sản niêm yết là 2,5 lần, trong khi tỉ lệ này của các doanh nghiệp bất động sản chưa niêm yết là 8,1 lần.
Bộ Tài chính khuyến nghị nhà đầu tư cá nhân không nên mua TPDN riêng lẻ nếu không có khả năng và nguồn lực để đánh giá đầy đủ rủi ro của trái phiếu, theo sát tiến độ giải ngân, mục đích sử dụng vốn, tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành sau khi đầu tư mua trái phiếu.
Nhà đầu tư cũng cần lưu ý việc các tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán phân phối TPDN không có nghĩa các tổ chức này đảm bảo an toàn cho việc mua trái phiếu. Rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của doanh nghiệp phát hành.
11 tháng đầu năm 2021, thị trường TPDN tiếp tục là kênh huy động vốn quan trọng của các doanh nghiệp trong bối cảnh tín dụng ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước điều hành thận trọng với khối lượng phát hành đạt trên 495.000 tỉ đồng, trong đó khối lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành riêng lẻ chiếm 94,5%, còn lại là TPDN phát hành ra công chúng chiếm 5,5% tổng khối lượng phát hành.
Các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp bất động sản là các nhà phát hành lớn nhất trên thị trường, chiếm lần lượt 34% và 27,7% tổng khối lượng phát hành, còn lại là các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ, sản xuất và công ty chứng khoán.
Về cơ cấu nhà đầu tư, các công ty chứng khoán và ngân hàng thương mại là các nhà đầu tư chính trên thị trường sơ cấp, tỉ trọng mua TPDN riêng lẻ của nhà đầu tư cá nhân giảm so với năm 2020.
Thanh tra, kiểm tra, giám sát chặt việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp TTO - Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu Ủy ban Chứng khoán đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Nếu có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư thì khẩn trương chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý.