Theo phân tích của Wall Street Journal từ dữ liệu của công ty nghiên cứu InsiderScore, cho đến thời điểm này của năm 2021, 48 giám đốc điều hành hàng đầu ở Mỹ đã thu về hơn 200 triệu USD mỗi người từ việc bán cổ phiếu. Con số này gần gấp 4 lần trung bình trong giai đoạn 2016 đến năm 2020.

Làn sóng này bao gồm những tỷ phú nổi tiếng như đại gia mỹ phẩm Ronald Lauder, hai nhà đồng sáng lập Google Larry Page và Sergey Brin. Họ là những người lần đầu tiên bán cổ phiếu công ty mình sau 4 năm trở lên, khi nền kinh tế phục hồi giúp doanh số và lợi nhuận tăng trưởng mạnh mẽ.

Những người nổi tiếng khác bao gồm gia đình Walton - thừa kế tài sản 1,83% cổ phần của Walmart; Mark Zuckerberg, CEO Meta Platforms - công ty mẹ của Facebook, hay như CEO Tesla Elon Musk.

Trên toàn bộ chỉ số S&P 500, các lãnh đạo đã bán số cổ phiếu công ty họ kỷ lục 63,5 tỷ USD tính đến tháng 11, tăng 50% so với cả năm 2020, nhờ thị trường chứng khoán tăng và lượng bán của một số cổ đông lớn tăng lên. Lĩnh vực công nghệ đã dẫn đầu với 41 tỷ USD, tăng hơn một phần ba. Trong khi đó, cổ phiếu lĩnh vực tài chính bán ra ít hơn nhưng mức tăng cao hơn.

"Những gì bạn đang thấy chưa từng diễn ra trong những năm gần đây", Daniel Taylor, Giáo sư kế toán tại Trường Wharton của Đại học Pennsylvania, đánh giá. Ông cho biết năm 2021 đánh dấu lượng cổ phiếu bán ra nhiều nhất từ nội bộ lãnh đạo các công ty trong một thập kỷ, tương tự làn sóng bán ra trong thời kỳ hoàng hôn của sự bùng nổ dot-com đầu những năm 2000.

Theo ông Taylor, những cổ đông nội bộ luôn có lịch sử bán đỉnh và mua đáy lâu đời. Các nhà đầu tư thỉnh thoảng lo lắng rằng khi cổ đông nội bộ bán ra nhiều có nghĩa là họ không cho rằng cổ phiếu sẽ còn tăng giá đáng kể nữa. Điều này có thể bất ngờ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.

Các công ty thường yêu cầu các giám đốc điều hành hàng đầu nắm giữ số cổ phần tương đương vài lần lương hàng năm của họ. Tuy nhiên, nhiều giám đốc điều hành cấp cao vẫn dễ dàng vượt quá ngưỡng đó cả khi đã bán một lượng lớn cổ phiếu.

Các giám đốc điều hành không bắt buộc phải nói lý do họ bán cổ phiếu của công ty, và một số ít làm như vậy. Đợt bán hàng mạnh nhất diễn ra khi các nhà lập pháp ở Washington cân nhắc việc tăng thuế suất thu nhập vốn dài hạn. Vào tháng 11, các cổ đông nội bộ đã bán tổng cộng 15,59 tỷ USD.

Đạo luật đang chờ Thượng viện phê duyệt, dự kiến áp thuế 5% đối với tổng thu nhập đã điều chỉnh trên 10 triệu USD bắt đầu từ năm 2022 và thêm 3% đối với thu nhập trên 25 triệu USD, bao gồm cả lãi vốn từ việc bán cổ phiếu.

Theo tính toán của giáo sư Taylor, những người nộp thuế giàu có có thể tiết kiệm tới 8 triệu USD tiền thuế cho mỗi 100 triệu USD cổ phiếu được bán trước ngày quy định trên có hiệu lực. Khoản tiết kiệm thuế tiềm năng như vậy là "một động lực mạnh mẽ để xả hàng trong năm nay", theo vị giáo sư.

Giám đốc điều hành Tesla Elon Musk - người giàu nhất thế giới, với giá trị tài sản ròng khoảng 270 tỷ USD - đã chế nhạo mức thuế đề xuất trên. Ông nói trên Twitter rằng "chính phủ sau khi tiêu hết tiền của người khác thì sẽ tìm đến bạn". Musk đã bán hơn 10 tỷ USD cổ phiếu Tesla trong khoảng một tháng, bao gồm khoảng 4 tỷ USD để trang trải việc khấu trừ thuế với các lần thực hiện quyền chọn mua cổ phiếu trước đó.

Tháng trước, CEO Satya Nadella của Microsoft đã bán một nửa số cổ phần của mình, với giá khoảng 374 triệu USD trước thuế. Các nhà phân tích cho rằng động thái này có thể liên quan đến việc bang Washington áp thuế 7% với các khoản tăng vốn dài hạn trong năm tới. Một phát ngôn viên của Microsoft vào thời điểm đó cho biết lý do lãnh đạo bán là "lập kế hoạch tài chính cá nhân và đa dạng hóa danh mục đầu tư".

Khoảng một chục nhà sáng lập và CEO nổi tiếng đã bán hàng triệu USD cổ phiếu của công ty họ trong năm nay, sau khi không bán cổ phiếu nào trong cả năm 2020. Một số người còn lần đầu tiên bán ra sau 5 hoặc 10 năm.

Larry Page và Sergey Brin đã bán cổ phiếu lần cuối tại Alphabet - công ty mẹ của Google - với giá khoảng 800 USD mỗi cổ phiếu vào năm 2017, theo InsiderScore. Khi họ quay trở lại thị trường vào tháng 5, cổ phiếu đã tăng lên 2.200 USD. Năm nay, họ bán gần 600.000 cổ phiếu với giá khoảng 1,5 tỷ USD trước thuế. Mỗi người vẫn sở hữu khoảng 6% Alphabet, theo FactSet.

Bộ đôi này bán bớt cổ phiếu khi công ty báo cáo doanh thu và lợi nhuận kỷ lục tăng hơn gấp đôi so với một năm trước đó. Giá cổ phiếu của công ty đạt mức cao nhất mọi thời đại là 3.019,33 USD vào ngày 19 /11 và kể từ đó đã giảm trở lại khoảng 2.950 USD.

Lauder, con trai của người sáng lập Estée Lauder, đã bán ra hơn hai triệu cổ phiếu trong năm nay, với giá hơn 600 triệu USD trước thuế trong lần bán hàng đầu tiên kể từ năm 2016. Michael Dell của Dell Technologiesvà David Rubenstein của Carlyle Group cũng bán cổ phiếu công ty trong năm qua.

Ông Dell đã bán 5 triệu cổ phiếu với giá gần 253 triệu USD trước thuế, lần đầu tiên kể từ năm 2018. Trong khi đó, ông Rubenstein bán 11 triệu cổ phiếu trong năm nay với giá 495 triệu USD trước thuế, sau khi bán lần đầu tiên vào tháng 11/2020. Ông cũng rời vị trí đồng giám đốc điều hành và chuyển sang vai trò đồng chủ tịch.

Những cổ đông nội bộ khác tiếp tục bán nhưng với tốc độ nhanh hơn. Gia đình Walton đã tăng gấp bốn lần số cổ phiếu mà các thành viên bán ra, nhận 6,5 tỷ USD trước thuế trong năm nay, từ mức 1,5 tỷ USD vào năm 2020. Năm nay cũng là thời điểm giá cổ phiếu của Walmart đạt mức cao nhất mọi thời đại.

Trong khi, Mark Zuckerberg đã tăng số lượng cổ phiếu Meta bán ra lên gần gấp bảy lần so với một năm trước, thu về gần 4,5 tỷ USD trước thuế. Ông bán ra khi công ty báo cáo doanh thu và thu nhập kỷ lục, bất chấp những thách thức do những thay đổi về quyền riêng tư của iPhone và các phiên điều trần trước quốc hội.

Người phát ngôn của Walmart và Meta cho biết số tiền thu được của gia đình Walton giúp tài trợ cho các sáng kiến phi lợi nhuận và Zuckerberg tài trợ cho Chan Zuckerberg Initiative, công ty từ thiện vì lợi nhuận của gia đình ông.

Các nhà điều hành thường bán cổ phiếu theo các thỏa thuận giao dịch trước, được gọi là kế hoạch 10b5-1, kích hoạt bán theo lịch cố định hoặc ở ngưỡng giá để tránh vi phạm các quy tắc giao dịch nội gián. Các kế hoạch này đã được sử dụng trong gần 2/3 doanh số bán cổ phiếu năm ngoái - tăng từ 30% năm 2004 - nhưng một số nhà đầu tư và cơ quan quản lý lo ngại chúng có thể bị lạm dụng. Ủy ban Chứng khoán Mỹ dự kiến bỏ phiếu về một đề xuất thay đổi các quy tắc chi phối kế hoạch giao dịch.

Giám đốc tài chính Charles Schwab đã bán nhiều cổ phiếu nhất kể từ năm 2015 trong công ty Charles Schwab Corp do ông thành lập, với 5,3 triệu cổ phiếu giá 361 triệu USD. Ben Silverman, Giám đốc nghiên cứu của InsiderScore, cho rằng mọi người rõ ràng là những kẻ cơ hội. "Những người này đã nói với bạn cả năm rằng thị trường đang quá nóng", vị này nói.

Giá cổ phiếu tăng cao có nghĩa là một số CEO đã huy động được cùng một số tiền, hoặc nhiều hơn, nhưng chỉ cần bán ít cổ phiếu hơn. CEO Snap Evan Spiegel đặt mục tiêu giá bán từ 60 đến 80 USD mỗi cổ, đã thu về tổng cộng 710 triệu USD trước thuế đối với 10 triệu cổ phiếu — tăng hơn gấp đôi số tiền thu được vào năm 2020 mặc dù bán ít hơn ba triệu cổ phiếu.

Nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos thường bán khoảng 10 tỷ USD cổ phiếu hàng năm để giúp tài trợ cho dự án không gian Blue Origin. Năm nay, ông đã bán ít hơn 25% cổ phiếu trong khi thu về số tiền trước thuế gần tương đương vì giá cổ phiếu của công ty đã tăng gấp đôi trong hai năm qua.

Phiên An (theo WSJ)