Trả lời phỏng vấn tờ Financial Times ít ngày sau khi được TIME vinh danh là "Nhân vật của năm", Elon Musk nói rằng ông muốn rộng lượng với những người chỉ trích mình. Nhưng sau nhiều năm chiến đấu với một đám đông luôn nghi ngờ trong ngành công nghiệp ô tô và ở Phố Wall, khó có thể kiềm chế được sự thất vọng của giám đốc điều hành Tesla.

Đã gần một thập kỷ kể từ khi mẫu xe điện Model S của Tesla chứng minh rằng ô tô điện có thể cạnh tranh tốt nhất về kiểu dáng và hiệu suất. Cũng đã bốn năm kể từ khi Model 3 đưa công nghệ này đến thị trường rộng lớn hơn. Trong những năm đó, Musk không chỉ phải xây dựng thị trường xe điện gần như đơn độc, vật lộn để tránh phá sản, ông còn phải đối đầu với những người bán khống ở Phố Wall và thậm chí tranh cãi với các cơ quan quản lý.

Diễn biến trong năm nay đã phần nào minh oan cho Elon Musk, khi các công ty từ Ford, Volkswagen đến Mercedes-Benz đều cam kết rõ ràng về tương lai của họ đối với xe điện. Toyota trở thành hãng mới nhất nhất trong danh sách này, khi công bố khoản đầu tư 35 tỷ USD vào việc xây dựng xe điện vào ngày thứ 3 vừa qua. 

"Trong một thời gian dài, phần còn lại của ngành công nghiệp ô tô về cơ bản gọi Tesla và tôi là những kẻ ngu ngốc và lừa đảo", Musk nói trong một cuộc phỏng vấn với Financial Times. "Họ nói rằng ô tô điện sẽ chẳng mang về kết quả gì cả, cả về phạm vi hoạt động và hiệu suất. Họ khẳng định ngay cả khi tôi cứ làm thì cũng sẽ không ai mua xe cả".

Năm nay, Elon Musk đã khuấy đảo ở khắp mọi nơi, nhưng ở góc độ nào đó theo cách là một trong những nhân vật gây tranh cãi nhất trong thời gian gần đây.

Với 66,3 triệu người theo dõi, Musk đã sử dụng tài khoản Twitter của mình để quảng cáo dogecoin, một loại tiền số ban đầu chỉ là một trò đùa. Musk cũng đã tiếp tục tấn công các cơ quan quản lý, bao gồm cả SEC, mặc dù đã trả khoản tiền phạt 20 triệu USD vào năm 2018 sau khi bị cáo buộc phạm tội gian lận chứng khoán với các dòng tweet của mình.

Nhiều chính trị gia cũng buộc tội Musk không nộp đủ tiền thuế. 

Ngay cả một số người ủng hộ lớn nhất của Musk cũng thừa nhận có sự cường điệu xung quanh giá trị Tesla. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán bùng nổ, định giá của công ty này đã vượt qua mức 1.000 tỷ USD trong năm nay, đưa Musk trở thành người giàu nhất thế giới. Điều đáng nói là Tesla chỉ giao được ít hơn 2% tổng lượng ô tô và xe tải mới trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, đằng sau sự ồn ào, sự điên cuồng đầu cơ và sự coi thường các quy tắc, có một thành tựu có giá trị lớn. FT vinh danh Elon Musk là Nhân vật của năm vì ông đã tạo ra một sự thay đổi lịch sử trong ngành công nghiệp ô tô thế giới đối với xe điện. Ngay cả khi Tesla bằng cách nào đó sẽ sụp đổ vào năm tới thì Musk vẫn là người biến đổi một trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất thế giới theo những cách có thể có ý nghĩa sâu sắc đối với các chính phủ, nhà đầu tư - và đối với khí hậu.

Trong thời đại thường được xác định bởi công nghệ mới, Musk đang khẳng định mình là doanh nhân sáng tạo thực sự nhất trong thế hệ của mình.

Kết quả của việc chấp nhận rủi ro và thúc đẩy ranh giới thương hiệu khác thường của Musk không chỉ giới hạn ở ô tô. Công ty vũ trụ tư nhân của ông, SpaceX, đã đưa chuyến bay của con người trở lại đất Mỹ vào năm ngoái, lần đầu tiên kể từ sau Tàu con thoi. Mạng Starlink của SpaceX đang khởi động dịch vụ băng thông rộng vệ tinh thương mại đầu tiên trên thế giới và một tên lửa mới khổng lồ được đặt tên là Starship, đang chờ phóng thử nghiệm đầu tiên.

Musk thường xuyên đưa ra những tuyên bố về tương lai nhưng khẳng định chắc nịch, như thể dám thách thức người nghe. Đối với những người ngưỡng mộ, nó khiến ông trở thành một người có tầm nhìn xa trông rộng không bị ảnh hưởng bởi những ràng buộc tinh thần hạn chế như những doanh nhân khác. Nhưng đối với các nhà phê bình, ông là hiện thân của một sự kiêu ngạo, coi thường tác động của những ý tưởng đó đối với thế giới.

Vậy Musk có nghĩ rằng mục tiêu mà ông đặt ra cho Tesla cách đây hơn 15 năm là dẫn đầu một cuộc cách mạng vận tải, cuối cùng đã đạt được hay không? "Tôi khá được khuyến khích bởi ít nhất những gì các nhà sản xuất ô tô khác nói. Về cơ bản, chúng tôi đã làm Tesla trong sự liều lĩnh, không phải vì chúng tôi nghĩ rằng nó sẽ sinh lợi, mà chỉ để chứng tỏ rằng việc này có thể làm được". 

Kết quả kinh doanh thời gian gần đây của Tesla dường như đã chứng minh rằng họ đã thành công. Sau nhiều năm vật lộn để chứng minh rằng công ty có thể khả thi về mặt tài chính, tỷ suất lợi nhuận của Tesla đã tăng mạnh mẽ một cách đáng kinh ngạc và nhiều nhà đầu tư đã sẵn sàng đặt cược rằng họ sẽ dẫn đầu ngành công nghiệp xe điện, xe tự hành mới vừa chớm nở trên toàn cầu.

"Tôi chỉ đang cố gắng đưa mọi người lên sao Hỏa và cho phép tự do thông tin với Starlink, thúc đẩy công nghệ bền vững với Tesla, giải phóng mọi người khỏi công việc lái xe vất vả", Musk nói. 

NHỮNG RẮC RỐI

Việc thúc đẩy ranh giới và tranh cãi đã khiến Musk gặp rắc rối. Tesla đang bị các cơ quan quản lý chứng khoán và vận tải Mỹ điều tra về tính an toàn của công nghệ hỗ trợ người lái và liệu họ có che giấu rủi ro hỏa hoạn của các tấm pin mặt trời hay không. Sự thẳng thắn của Musk trên Twitter đã đưa ra một khiếu nại về quy định buộc ông phải từ bỏ chức chủ tịch Tesla, trong khi những lời chỉ trích và chế nhạo các nhà quản lý đã làm hao mòn sự kiên nhẫn của nhiều người ngưỡng mộ ông.

Khi được hỏi tại sao ông lại công khai phản đối các cơ quan quản lý, Musk chỉ ra điều mà ông cho rằng đó là sự thất bại của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ trong việc bảo vệ các nhà đầu tư khỏi những người bán khống. Tại Ủy ban An toàn Giao thông Vận tải Quốc gia, ông nói: "Tôi cảm thấy họ theo đuổi các tiêu đề báo chí hơn là sự an toàn thực sự. Đó rõ ràng là điều tôi sẽ không tôn trọng, cũng như không nên được tôn trọng". 

Dĩ nhiên, Musk vẫn phủ nhận việc mình coi thường các quy định: "Chắc chắn là có thể có một số kẻ xấu tính nào đó viết rằng tôi không đồng ý với các quy định, chúng đưa ra một câu chuyện và làm cho nó nghe như thể tôi là một người, giống như một kẻ điên. Tôi không có ý đề nghị giải tán bất kỳ cơ quan quản lý nào, hoặc bất cứ điều gì tương tự. Tôi không phải là một loại người theo chủ nghĩa tự do". 

Vậy một vài hành động kỳ dị trên Twitter của Musk có phải nằm trong một chiến dịch quảng cáo có chủ đích hay không? Mượn một câu thoại từ bộ phim Gladiator, Musk nói: "Ý tôi là, bạn không được giải trí à? Tôi không thừa nhận mình từng tạo ra những dòng tweet ngu ngốc, đôi khi như tự bắn vào chân mình. Nhưng bạn biết đấy, xét trên khía cạnh nào đó, nó mang tính giải trí và thú vị, nhiều thông tin, hay bất cứ điều gì như vậy". 

Simon Sproule, cựu giám đốc tiếp thị và truyền thông của Tesla thì cho biết một kết quả nhận được nhờ "những trò hề" của Musk là biến Tesla trở thành một thương hiệu nổi tiếng mà không tốn một đồng nào cho quảng cáo. "Anh ấy đã xé bỏ cuốn sách quy tắc về cách các CEO phải cư xử". Trong quá trình này, anh ấy gần như trở thành một nhân vật phản văn hóa và tiếp cận những người thường không quan tâm đến ô tô hoặc không gian. 

MỘT KỸ SƯ CÓ TÂM

Tác động của Musk đối với ngành công nghiệp ô tô toàn cầu phải mãi gần đây mới xuất hiện. Trước đó, ông đạt được thành công ban đầu với tư cách là một trong những người sáng lập PayPal. 

Trước Tesla, Lutz cho biết các kỹ sư của GM đã kiên quyết từ chối thậm chí tin rằng loại pin lithium ion được sử dụng trong máy tính xách tay có thể tạo ra đủ năng lượng để lái một chiếc ô tô. Ông cho biết thêm, chiếc xe đầu tiên của Tesla, Roadster, đã đủ thuyết phục họ. 

Daimler và Toyota dường như cũng sớm biết được tương lai xe điện đang ló dạng, hợp tác với Tesla ngay trước khi niêm yết trên thị trường chứng khoán năm 2010 để sử dụng công nghệ hệ thống truyền động điện trong khi cung cấp những khoản tiền mặt cần thiết. Tuy nhiên, các liên minh đã không kéo dài được lâu.

Musk nói: "Họ không coi trọng xe điện và rõ ràng là họ chỉ muốn sản xuất số lượng xe điện ít nhất mà họ cho là cần thiết để đáp ứng các yêu cầu pháp lý". 

Pierre Ferragu, một nhà phân tích tại New Street Research, cho biết việc chứng minh rằng ô tô điện có thể mang lại lợi nhuận đồng nghĩa với việc lật ngược mọi khía cạnh được chấp nhận trong ngành, từ cách thức hoạt động của chuỗi cung ứng đến cách tiếp cận người tiêu dùng. 

Laurie Yoler, một thành viên ban đầu của Tesla, cũng cho rằng Musk có tầm nhìn để bắt đầu với một tờ giấy trắng và sự kiên trì để nhìn thấu mọi việc. "Anh ấy không sợ mọi người nói rằng mình ấy bị điên," cô nói. "Nhiều người nói rằng họ đang suy nghĩ từ những nguyên tắc đầu tiên, nhưng chúng chỉ đang tăng dần lên. Anh ấy thực sự nhìn ra ý tưởng lớn nhất ".

Lời giải thích của riêng Musk về thành công của Tesla cho thấy niềm đam mê của ông đối với kỹ thuật. "Điều mà những người không làm việc với tôi không hiểu là tôi trước hết là một kỹ sư. Làm thế nào Tesla và SpaceX đã thành côn khi mà các công ty khác có nhiều nguồn lực và tiền bạc hơn tôi? Vấn đề là họ không thể thuê tôi". Gene Berdichevsky, cựu giám đốc điều hành pin Tesla cho biết: "Khi bạn giải quyết vấn đề khó khăn nhất trên thế giới, những người giỏi nhất trên thế giới sẽ đến và làm việc cho bạn. Trong suốt một thập kỷ, Tesla là doanh nghiệp duy nhất trong ngành". 

Musk cho biết ông dành bảy ngày và 80-90 giờ mỗi tuần để thực hiện các dự án quan trọng nhất tại Tesla và SpaceX. "Không phải tôi tùy tiện cố gắng quản lý vi mô. Tôi thực sự đang tham gia vào làm việc: Điều hữu ích nhất mà tôi có thể làm là gì? Tôi rất giỏi về công nghệ và kỹ thuật. Mọi người đều có tài năng của mình, và kỹ thuật chính là tài năng của tôi. Tôi không thể hát hay nhảy, nhưng tôi có thể làm tốt về kỹ thuật".

Mặc dù giàu có nhưng Musk cho biết ông không sở hữu nhà, du thuyền hay có những chuyến nghỉ dưỡng xa xỉ. "Tôi đặt mục tiêu làm việc miễn là tôi có thể làm việc và năng suất và đóng góp - đó là bản chất của tôi". 

Vài ngày sau khi nói điều này, Musk tweet rằng đang "nghĩ đến việc từ bỏ công việc" vì quá mệt mỏi. Đó chỉ là một hành động khiêu khích khác của Musk, hay điều gì đó cần được xem xét một cách nghiêm túc?

"Thật không may, mọi người tin từng lời Musk nói theo đúng nghĩa đen và không nhận ra khi nào Musk đang đùa cợt hay trở nên nghiêm nghị", Yoler nói. Cô nói rằng những người không biết Musk thường không nhận ra ông ấy có "khiếu hài hước tuyệt vời" như thế nào. Tuy nhiên, cô cũng cho biết đôi khi những dòng tweet của Musk được đưa ra trông giống như sản phẩm của sự mệt mỏi và "ngủ quá ít".

Phong cách quản lý toàn diện của Musk và áp lực mà ông đặt ra đối với nhân viên của mình khi phải chạy đua với các vấn đề, đều có những mặt trái của chúng. Những người từng làm việc với Musk mô tả cách ông có thể gieo rắc rối loạn và hỗn loạn. 

Mặc dù Musk mắc phải nhiều sai lầm nhưng theo ông, liên tục vượt qua ranh giới của những gì có thể có nghĩa là ông sẽ đạt được những bước đột phá quan trọng trước bất kỳ ai khác. 

Nguồn: Financial Times

http://tintuc.vdong.vn/12/1136741.htm

Vân Đàm