Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), nhận xét năm 2021 là năm đầy thách thức với ngành sản xuất dệt may khi đứng trước sức ép về chi phí gia tăng, đứt gãy chuỗi cung ứng sản xuất, thâm hụt lao động và áp lực của đại dịch.
Chịu nhiều sức ép nhưng ông Giang cho biết, kim ngạch xuất khẩu dệt may năm 2021 vẫn đạt 39 tỷ USD, tăng 12% so với 2020 và tăng 0,3% so với 2019. "Đây có thể xem là một nỗ lực tuyệt vời của ngành dệt may Việt Nam trong bối cảnh tốc độ phục hồi của kinh tế thế giới có xu hướng chậm lại", ông nhận xét.
Ông Trương Văn Cẩm, Phó chủ tịch Vitas, cho rằng tín hiệu tích cực là các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật... đã mở cửa trở lại và nhất là Việt Nam đã thay đổi chính sách từ "zero Covid-19" sang vừa thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19.
Hiệp hội này đưa ra ba kịch bản xuất khẩu dệt may trong năm sau. Kịch bản 1, nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát cơ bản vào quý I, kim ngạch xuất khẩu 42,5 – 43,5 tỷ USD.
Kịch bản 2, kim ngạch xuất khẩu dệt may đạt 40-41 tỷ USD nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát vào quý II.
Kịch bản 3, nếu dịch bệnh còn diễn biến phức tạp và kéo dài đến cuối năm 2022, kim ngạch xuất khẩu đạt mức thấp nhất 38-39 tỷ USD.
Trong khi đó, với tính toán căn cơ hơn, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) dự báo xuất khẩu dệt may năm 2022 dao động 36-40 tỷ USD tương ứng với các kịch bản thấp, trung bình và cao. Tính toán này của ông Trường dựa trên tỷ lệ lao động trở lại làm việc 60-80% từ quý IV/2021 đến quý I năm sau.
Sản xuất tại Công ty May Dony (TP HCM). Ảnh: Quỳnh Trần
Dù với dữ liệu dự báo nào, ông Trương Văn Cẩm cho rằng, muốn đạt được những kịch bản này thì vaccine vẫn là "chìa khoá" để ngành sản xuất dệt may phục hồi và tăng trưởng trong năm sau.
Để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh còn phức tạp, Hiệp hội này kiến nghị tiếp tục triển khai chiến lược vaccine là giải pháp căn cơ để các doanh nghiệp phục hồi và phát triển trong điều kiện "bình thường mới". "Cần đưa quy định tiêm đủ 2 liều là điều kiện để tham gia các hoạt động sản xuất kinh doanh và tiêm liều thứ 3 cho người lao động", Phó chủ tịch Vitas kiến nghị.
Chính sách tài khoá và tiền tệ hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển, theo ông Cẩm, nên mở rộng với điều kiện dễ tiếp cận hơn và thời gian áp dụng trong 2-3 năm.
Chính phủ cũng cần sớm phê duyệt chiến lược phát triển ngành dệt may, da giày đến năm 2030, tầm nhìn 2035, để ngành có thể tự túc nguyên phụ liệu, đáp ứng nguyên tắc xuất xứ của các FTA, ứng dụng công nghệ vào sản xuất...
"Dệt may rất cần một chiến lược quy hoạch tổng thể để doanh nghiệp dệt may Việt Nam có thể xuất khẩu hàng dệt may bằng chính thương hiệu của mình", ông nêu.
Trong khi đó, Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Nghiên cứu của Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright tại TP HCM, lưu ý sự thay đổi cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu trong năm 2022 với ngành dệt may.
Theo ông, trong dịch bệnh, thương mại nội vùng chịu ít tác động hơn thương mại đa vùng, nên nhiều tập đoàn toàn cầu đang tập trung vào số hoá và tính dẻo dai, bền vững của chuỗi cung ứng. Dẫn số liệu khảo sát, ông Tự Anh cho hay, 93% có kế hoạch tăng tính dẻo dai trong suốt chuỗi cung ứng. 90% có kế hoạch tăng chuyên gia số nội bộ để quản lý chuỗi cung ứng và 54% kỳ vọng thay đổi hoạt động quản lý chuỗi cung ứng sau dịch.
Cùng đó là xu thế chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và dữ liệu tới đây sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn. "Covid-19 làm cho những lực cản chuyển đổi số được vượt qua và chuyển đổi số là điều bắt buộc phải làm nếu muốn tồn tại, phát triển chứ không còn là xu hướng như trước", ông nêu. Xu hướng này, ông Tự Anh nói, doanh nghiệp dệt may cần nắm bắt nếu muốn "đi trên con đường bền vững".
Đi cùng đó là tăng tốc thương mại, dịch vụ điện tử. Hơn 2,5 năm qua tăng trưởng thương mại điện tử của Việt Nam đã tăng gấp đôi, nên nếu doanh nghiệp dệt may tận dụng được điều này thì sẽ tăng trưởng, ngược lại sẽ tụt lại phía sau.
Anh Minh