Theo Thông tư 41/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước ban hành ngày 28/12/2018, đến thời hạn ngày 31/12/2021, 100% thẻ nội địa đang lưu hành sẽ được chuyển sang thẻ chip cho khách hàng.

Ngay từ khi Thông tư trên được ban hành, các ngân hàng, NAPAS và các đơn vị có liên quan đã phối hợp chặt chẽ, tích cực để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi thẻ chip nội địa.

Với mục tiêu thúc đẩy phát triển hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt, trong đó, thực hiện thành công lộ trình chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip, tiến tới xây dựng thương hiệu và đẩy mạnh khai thác giá trị gia tăng hệ sinh thái Thẻ nội địa, ngày 27/12, Tạp chí Kinh tế Việt Nam - VnEconomy phối hợp với Vụ Thanh toán và Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia (Napas) tổ chức tọa đàm trực tuyến: "Phát triển hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt - Khai thác giá trị gia tăng thẻ nội địa".

Tại đây, các diễn giả cùng thảo luận về tổng quan hoạt động thanh toán không tiền mặt năm 2021 và những mục tiêu của năm 2022, đồng thời nêu ra những lợi ích của công nghệ thẻ chip đem lại trong đời sống cho người dân.

Còn 20 tổ chức chuyển đổi thẻ dưới 50%

Tại tọa đàm, ông Lê Anh Dũng - Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước cho biết Việt Nam đang có khoảng 122,39 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành, gồm thẻ nội địa và thẻ quốc tế. "Tính riêng trong 9 tháng đầu năm nay, giao dịch thanh toán nội địa của thẻ ngân hàng tăng tương đương 29,8% về số lượng và 18,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020" - ông Dũng dẫn số liệu.

Theo quy định, từ 31/3/2021, các ngân hàng sẽ không tiếp tục phát hành thẻ từ nữa mà chuyển sang công nghệ thẻ chip. Ông Dũng cho biết, đến cuối quý III/2021, đã có 7 tổ chức phát hành thẻ chuyển đổi được 100%; 8 tổ chức chuyển đổi 70-90%; 9 tổ chức chuyển đổi 50-70%; còn khoảng 20 tổ chức phát hành thẻ chuyển đổi dưới 50%.

Còn theo Thông tư 41/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước, đến hết tháng 12/2021, 100% thẻ nội địa đang lưu hành sẽ được chuyển sang thẻ chip cho khách hàng.

Theo ông Nguyễn Quang Minh - Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas), hạ tầng thanh toán, nước ta đã hoàn thành 100% với 90% lượng máy ATM và 100% máy POS thiết bị chấp nhận thanh toán.

"Phần còn lại chưa chuyển đổi được là những thiết bị quá cũ không có điều kiện để nâng cấp, hoặc các ngân hàng đang có kế hoạch thay đổi" - ông Minh lý giải nguyên nhân việc chuyển đổi còn chậm.

"Đáng chú ý, ở chiều phát hành, chúng ta chịu tác động của Covid-19 làm chậm lại quá trình và phát hành còn phụ thuộc ý chí của khách hàng, chủ thẻ có thể đến ngân hàng đổi thẻ hay không" - ông cho biết.

Về mặt số liệu, chuyển đổi tương đối tích cực, năm 2020 lượng thẻ chuyển đổi hơn 10% nhưng hết tháng 11 năm nay lượng chuyển đổi gần 40%. Thẻ chưa chuyển đổi thì còn 40% còn lượng giao dịch bằng thẻ chip đã lên đến 50%. Rõ ràng sử dụng thẻ chip tích cực và tần suất cao hơn so với mức trung bình hành vi tiêu dùng.

"Thời gian tới, Napas cùng các ngân hàng thành viên thực hiện chương trình marketing thúc đẩy nhanh chuyển đổi cho khách hàng" - ông Minh cho hay.

Giúp người dân tiếp cận tín dụng chính thức

Nhìn nhận về yêu cầu chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip, ông Lê Anh Dũng cho rằng việc chuyển đổi này là xu thế tất yếu, không chỉ phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam mà còn bắt kịp xu hướng thế giới. "Thêm vào đó, thẻ chip còn cho phép kết nối với nước ngoài theo một chuẩn chung, tích hợp nhiều ứng dụng để mở ra không gian phát triển mới cho lĩnh vực thanh toán thẻ. Nhìn chung, thẻ chip mang lại lợi ích cho cả người dùng, cho tổ chức phát hành thẻ và trung gian thanh toán thì việc chuyển đổi là điều chắc chắn xảy ra", ông Dũng nói.

Ông Dũng cho rằng, trước đó ngành ngân hàng đã có bước phát triển rất mạnh mẽ trong giai đoạn thẻ từ. Tuy nhiên, vấn đề rủi ro, mất an toàn dần nổi lên như việc các đối tượng nước ngoài tận dụng công nghệ thẻ từ cũ đã hoạt động hành vi phạm tội. "Nếu không sớm chuyển đổi, Việt Nam có thể trở thành vùng trũng của tội phạm công nghệ" - ông nói.

Theo ông, thẻ từ đang cho thấy nhiều rủi ro, tuy nhiên, các rủi ro này đã được hạn chế tại sản phẩm thẻ chip. Ông Dũng chỉ ra 3 tính năng của thẻ chip nội địa. Thứ nhất, tính năng an toàn, bảo mật cho người dùng theo tiêu chuẩn quốc tế, giúp hạn chế các rủi ro về gian lận, giả mạo, đảm bảo an ninh an toàn thanh toán cho khách hàng.

Thứ hai, tính năng tối ưu hóa trải nghiệm cho người dùng (thẻ chip có tiếp xúc và không tiếp xúc). "Thứ ba, tính năng đa tiện ích, đa ứng dụng trong thanh toán không dùng tiền mặt giúp thuận lợi cho người dùng" - ông nói thêm.

Cũng tại tọa đàm, bà Nguyễn Thị Kim Oanh - Chủ tịch Chi Hội thẻ, Hiệp hội Ngân hàng cho rằng, khi nói đến thẻ tín dụng, mọi người hay nghĩ đến thẻ tín dụng quốc tế. "Tuy nhiên, thẻ tín dụng quốc tế thường phải chịu nhiều rất nhiều loại chi phí. Điều này dẫn đến chỉ có tỉ lệ nhỏ khách hàng có thể tiếp cận. Trong đó, chủ yếu là khách hàng có thu nhập khá trở lên, chỉ yếu mua sắm đi lại ở nước ngoài hoặc chi tiêu từ mức trung bình trở lên" - bà Oanh nói và cho rằng khách hàng có nhu cầu thấp không thể tiếp cận thẻ tín dụng. 

Bà Kim Oanh cho biết, từ cuối năm 2020, Ngân hàng Nhà nước và Napas đã thúc đẩy các ngân hàng thương mại ký thỏa thuận phát hành thẻ tín dụng nội địa. "Mục tiêu của phát thành thẻ tín dụng nội địa nhằm giúp đông đảo người dân tiếp cận được với tín dụng chính thức" - bà nói.

Việc lớn nhất mà các ngân hàng, Napas và Ngân hàng Nhà nước đang nỗ lực để thực hiện là để dữ liệu của thẻ chip ngân hàng kết hợp được với cái thẻ căn cước công dân gắn chip. Từ đó, vấn đề nhận diện chính xác người sở hữu thẻ sẽ được giải quyết, góp phần giảm bớt rủi ro liên quan đến nhận diện nhầm, thúc đẩy cho vay trên thẻ nội địa.

"Đồng thời, khi các ngân hàng sẽ giảm được tỉ lệ rủi ro thất thoát, Ngân hàng Nhà nước sẽ có cơ sở để ban hành thêm nhiều khung khổ pháp lý rộng hơn, thoáng hơn để ngân hàng tăng gia tăng dịch vụ đối với thẻ phi vật lý, cũng như là đối với lại các cái thẻ chip" - Chủ tịch Chi Hội thẻ, Hiệp hội Ngân hàng nhận định.

Hiệu quả trong vận hành vận tải công cộng

Đại diện Vinbus và Metro Hà Nội cũng có mặt tại tọa đàm để đánh giá hiệu quả của việc sử dụng thẻ chip trong vận hành vận tải công cộng. Phó Tổng Giám đốc VinBus Nguyễn Văn Thanh cho biết vừa rồi, Vinbus và Napas đã kết hợp để đa dạng hóa phương thức thanh toán cho khách hàng trong sử dụng xe buýt điện.

Theo ông Thanh, khi di chuyển bằng xe Vinbus, ngoài sử dụng tiền mặt truyền thống, khách hàng có thể sử dụng ví điện tử, thẻ thanh toán nội địa, thẻ trả trước, thẻ tháng, để thanh toán trực tiếp bằng phương pháp táp thẻ trực tiếp hoặc quét mã QR... "Với những khách hàng sử dụng thẻ tháng, có thể nạp tiền thông qua các ứng dụng Internet banking hoặc ví điện tử, thay vì đến trực tiếp các điểm bán vé cố định như trước đây" - ông nói.

Ông Vũ Hồng Trường - Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội (Metro Hà Nội) cũng chỉ ra tác dụng của thẻ chip trong việc vận hành tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông. Ông cho biết tuyến có sức chuyên chở tương đương với 12 tuyến xe buýt lớn 80 hành khách. Xét về tốc độ vận hành, khả năng chuyên chở của tuyến có thể đáp ứng được từ 60-65% lưu lượng giao thông trên hành lang tuyến.

"Trên thế giới ứng dụng thẻ chip vào vé giao thông đường sắt cao tốc, đường sắt nội đô trên cao hay tàu điện ngầm hoặc kết nối giữa các hình thức giao thông vận tải khác được triển khai hết sức thành công, đây là xu thế. Vì vậy, chúng ta càng đẩy nhanh ứng dụng thẻ chip bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu, cần tận dụng cơ hội, tránh tụt hậu với thế giới" - ông Trường nhận định.

Ông Vũ Hồng Trường cho biết hệ thống thẻ vé của tuyến Cát Linh - Hà Đông đang dùng thẻ chip. "Trước đây, khi thử sử dụng hệ thống mới, chúng tôi lo sợ hành khách mất một tháng mới làm quen, nhưng thực tế triển khai, Hanoi Metro chỉ tăng cường người hướng dẫn hành khách chỉ trong vòng một tuần. Hiện hành khách sẵn sàng đón nhận tiện ích khi sử dụng thẻ chip này" - Tổng Giám đốc Metro Hà Nội nói.