Luật sư tư vấn
Hoạt động cầm đồ (cầm cố tài sản) là giao dịch dân sự để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, cầm cố tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên cầm cố) giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận cầm cố) để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ (thông thường là trả tiền vay nợ).
Theo điều 315 Bộ luật Dân sự, việc cầm cố tài sản chấm dứt trong trường hợp sau: nghĩa vụ được bảo đảm bằng cầm cố chấm dứt; việc cầm cố tài sản được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác; tài sản cầm cố đã được xử lý; hoặc theo thoả thuận của các bên.
Tuy nhiên, trên thực tế hoạt động cầm cố không đơn giản, thậm chí có nhiều biến tướng, tiềm ẩn rủi ro rất lớn đối với bên cầm cố.
- Về lãi suất: Lãi suất cầm cố thường rất cao, vượt nhiều lần mức quy định của pháp luật. Tùy tính chất của tài sản cầm cố mà hai bên thỏa thuận lãi suất vay tiền nhưng đều dựa trên nguyên tắc tài sản có rủi ro cao thì lãi suất vay cao và ngược lại. Khi vay với lãi suất cao mà bên cầm cố không có khả năng trả gốc và lãi đúng hạn thì có thể bị bên nhận cầm cố xử lý tài sản.
Trên thực tế, do quá cần tiền mà không thể vay ngân hàng hoặc không muốn vay ngân hàng do thủ tục phức tạp, giải ngân chậm nên vẫn nhiều người chấp nhận lãi suất cao để được vay tiền, đáp ứng yêu cầu công việc cấp bách.
Bên cạnh đó, một số tiệm cầm đồ còn lách luật bằng cách thu luôn tiền lãi vay của khách nhưng vẫn yêu cầu khách hàng ký nhận đã nhận đủ số tiền vay gốc và ghi lãi suất ở mức không vi phạm pháp luật. Khi có tranh chấp, bên cầm cố rất khó chứng minh lãi suất thực giữa các bên là bao nhiêu.
- Về việc giải quyết tranh chấp: Bên cầm cố trả không đúng hạn có thể bị bên nhận cầm cố gây áp lực, đe dọa sức khỏe, tính mạng, danh dự của người cầm cố hoặc người thân của họ. Trong những trường hợp này, tài sản cầm cố thường không có khả năng bán để thu hồi nợ như sổ đỏ, sổ hộ khẩu, giấy tờ tùy thân...
Khi bị gây áp lực, bên cầm cố cũng ngại báo cơ quan công an do lo sợ bản thân họ hoặc người thân bị trả thù.
- Về quản lý tài sản cầm cố: Thông thường, bên nhận cầm cố không được sử dụng tài sản cầm cố. Tuy nhiên, một số trường hợp bên nhận cầm cố tự ý sử dụng tài sản (mô tô, xe máy...) và gây hư hỏng nghiêm trọng. Lúc này tranh chấp dân sự sẽ rất phức tạp, bên thiệt thòi sẽ thường là bên cầm cố.
Một số trường hợp khác khi giao nhận tài sản không có biên bản ghi nhận hiện trạng tài sản một cách chi tiết, rõ ràng dẫn đến không có căn cứ giải quyết khi tài sản bị hư hỏng, hủy hoại, mất mát.
Luật sư Vũ Tiến Vinh
Công ty Luật Bảo An, Hà Nội
Xem thêm: lmth.6411024-od-mac-meit-o-od-os-oc-mac-ihk-or-iur-gnuhn/ten.sserpxenv