Lô đất tại huyện Đông Anh, Hà Nội bị Chủ tịch Vimedimex Nguyễn Thị Loan thâu tóm giá rẻ
9 bị can trong vụ án này gồm: Nguyễn Thị Loan (SN 1970, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Tập đoàn dược phẩm Vimedimex), Nguyễn Quang Hưng (SN 1983, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư bất động sản Thanh Trì; Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn dược phẩm Vimedimex), Tạ Thị Vân (SN 1979, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư bất động sản Bắc Từ Liêm), Nguyễn Xuân Đức (SN 1989, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư bất động sản Mỹ Đình; Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn dược phẩm Vimedimex 2), Nguyễn Thị Diệu Linh (SN 1982, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thẩm định giá và đầu tư Hà Nội), Nguyễn Ngọc Thắng (SN 1978, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thẩm định giá và đầu tư Hà Nội), Nguyễn Đức Phương (SN 1991, Thẩm định viên Công ty cổ phần thẩm định giá và đầu tư Hà Nội), Trần Công Tuyên (SN 1982, Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng và giải phóng mặt bằng thuộc Ban Quản lý dự án Đông Anh, Hà Nội), Vương Thị Thu Thủy (SN 1983, Chuyên viên Ban quản lý dự án huyện Đông Anh) cùng bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản”.
Đây là vụ án sai phạm trong quá trình đấu giá quyền sử dụng khu đất phía Đông Nam, thôn Cổ Dương, xã Tiên Dương, huyện Đông Anh Hà Nội (viết tắt là khu đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương). Trong vụ án này, 9 bị can bị đánh giá là thực hiện sai phạm một cách có hệ thống, sai phạm từ quá trình thẩm định, ban hành chứng thư định giá đất đến sai phạm trong quá trình tham gia đấu giá.
Hạ giá trị để làm sai lệch giá khởi điểm
Theo cáo trạng, ngày 27/2/2020, UBND thành phố Hà Nội phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2020 giao cho UBND huyện Đông Anh công khai kế hoạch sử dụng đất và tổ chức thực hiện kế hoạch sử dụng đất, trong đó có dự án Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất phía Đông Nam, thôn Cổ Dương, Tiên Dương, Đông Anh, Hà Nội.
Ngày 28/2/2020, UBND huyện Đông Anh phê duyệt Kế hoạch 71/KH-UBND đấu giá quyền sử dụng đất năm 2020 trên địa bàn huyện Đông Anh, trong đó có dự án nói trên; đồng thời giao nhiệm vụ cho Ban quản lý dự án và đầu tư xây dựng huyện Đông Anh là đơn vị tổ chức đấu giá quyên sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư các ô đất thuộc dự án Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng khu đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương.
Sau khi được UBND huyện Đông Anh thành phố Hà Nội giao nhiệm vụ cho Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Đông Anh tổ chức bán đấu giá quyền sử dụng đất lô đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương.
Trong quá trình định giá đất xác định giá khởi điểm làm cơ sở để tổ chức đấu giá khu đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương (xã Tiên Dương, Đông Anh, Hà Nội), Nguyễn Thị Diệu Linh, Nguyễn Ngọc Thắng, Nguyễn Đức Phương là thẩm định viên có chức năng, nhiệm vụ thẩm định giá theo đúng quy định của pháp luật. Nhưng trong quá trình định giá đất khu đất đấu giá phía Đông Nam thôn Cổ Dương này, các bị can nói trên đã không định giá đất khách quan mà theo đề nghị của Trần Công Tuyên và Vương Thị Thu Thủy (cán bộ Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Đông Anh) thống nhất cố ý hạ giá trị khu đất để ban hành Chứng thư định giá đất không đúng với giá trị thực tế (gần 285 tỷ đồng tương đương 17,6 triệu đồng/1m2). Việc này đã gây hậu quả làm sai lệnh giá khởi điểm đưa vào đấu giá và tạo điều kiện cho các Công ty tham gia đấu giá của Nguyễn Thị Loan thông đồng dìm giá và trúng đấu giá với giá trị thấp, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền hơn 135 tỷ đồng.
Sử dụng công ty “chân rết” để thâu tóm đấu giá
Quá trình tham gia đấu giá khu đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương, Nguyễn Thị Loan đã sử dụng pháp nhân của 3 Công ty đều do Loan điều hành hoạt động kinh doanh để tham gia đấu giá, thống nhất với Nguyễn Quang Hưng, Tạ Thị Vân, Nguyễn Xuân Đức bỏ giá các vòng với số tiền như nhau để được bốc thăm, Công ty nào trúng đấu giá thì dự án vẫn thuộc của Nguyễn Thị Loan.
Như vậy, từ việc các bị can ban hành chứng thư thẩm định giá đất không đúng giá trị thực tế (gần 285 tỷ đồng) kết quả trúng đấu giá của Công ty Bắc Từ Liêm đối trừ với kết luận định giá tài sản trong tố tụng hình sự thành phố Hà Nội (thời điểm tháng 10/2020) đã gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước số tiền hơn 135 tỷ đồng.
Sau khi nhận bàn giao đất, hoàn thiện hồ sơ dự án khi đã đủ điều kiện bán, Công ty cổ phần phát triển nhà ở Bắc Từ Liêm ký hợp đồng dịch vụ môi giới bất động sản với Công ty cổ phần bất động sản Belleville Hà Nội. Từ 27/1/2021 đến 6/8/2021, Công ty cổ phần bất động sản Belleville Hà Nội đã ký hợp đồng bán 25/96 căn biệt thự và liền kề cho 25 khách hàng. Công ty Bắc Từ Liêm đã nhận số tiền thanh toán đợt 1 và đặt cọc là hơn 88 tỷ đồng.
Ngày 29/10/2021, tại Cơ quan điều tra, Nguyễn Thị Loan có đơn đề nghị trả lại dự án trên cho UBND thành phố Hà Nội. Ngày 18/11/2022 Công ty cổ phần phát triển nhà ở Bắc Từ Liêm và UBND huyện Đông Anh đã ký Biên bản bàn giao đất bàn giao lại toàn bộ hiện trạng diện tích đất, mốc giới khu đất đã được UBND huyện Đông Anh bàn giao ngày 29/1/2021.
Đến nay, Nguyễn Thị Loan đã thanh toán các khoản tiền liên quan đến dự án trên với tổng số tiền hơn 580 tỷ đồng.
Ngày 14/10/2020, căn cứ chứng thư thẩm định giá của Công ty cổ phần tư vấn thẩm định giá và đầu tư Hà Nội (Công ty Vvai) và dự thảo tờ trình của Chi cục quản lý đất đai, ông Lê Tuấn Định - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường ký Tờ trình số 9013 gửi Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể của thành phố về phương án xác định giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khu đấu giá Đông Nam thôn Cổ Dương, trong đó xác định đơn giá đất làm căn cứ xác định giá khởi điểm là 17,6 triệu đồng/m2.
Ngày 19/10/2020, căn cứ vào Tờ trình kèm theo hồ sơ do Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội chuyển đến. Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể thành phố Hà Nội tổ chức cuộc họp để thẩm định giá khởi điểm khu đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương. Trong đó, danh sách thành phần hội đồng có ông Mai Xuân Vinh – Phó Giám đốc Sở Tài chính Hà Nội, nhưng ông Vinh không trực tiếp chủ trì cuộc họp mà giao cho ông Phan Văn Đồng – Phó Phòng quản lý giá Sở Tài chính chủ trì. Các thành viên khác có đại diện các Sở, ngành: Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Cục thuế thành phố, UBND huyện Đông Anh, đơn vị tư vấn thẩm định giá (Thẩm định viên của Công ty thẩm định giá Vvai).
Sau khi nghe đại diện UBND huyện Đông Anh, Sở Tài nguyên và Môi trường; Công ty thẩm định giá Vvai. Các thành viên hội đồng đã thống nhất: Điều chỉnh lại tổng diện tích sàn xây dựng là 17.192,35 m2; Điều chỉnh áp dụng chỉ số giá xây dựng quý III/2020 so với quý IV/2018; Điều chỉnh chỉ tiêu vị trí phần tính doanh thu căn hộ và thương mại dịch vụ của tài sản so sánh 2 từ 104% xuống 101%; tài sản so sánh 1 từ 99% xuống 97% cho phù hợp với lợi thế vị trí của tài sản thẩm định.
Sau khi điều chỉnh phương án tính giá đất cụ thể để đấu giá quyền sử dụng đất khu đấu giá Đông Nam thôn Cổ Dương, Tiên Dương, Đông Anh: xác định đơn giá đất sau khi điều chỉnh là 18,2 triệu đồng/m2.
Ngày 19/10/2020, mặc dù không trực tiếp chủ trì họp nhưng căn cứ báo cáo kết quả cuộc họp của ông Phan Văn Đồng, ông Mai Xuân Vinh đã ký biên bản họp hội đồng thẩm định giá đất cụ thể với tư cách đại diện Sở Tài chính (thường trực Hội đồng), đồng thời ký công văn số 6767 gửi Sở Tài nguyên và môi trường thông báo kết quả thẩm định về phương án giá khởi điểm xác định đơn giá đất để đấu giá quyền sử dụng đất là 18,2 triệu đồng/m2.
Ngày 21/10/2020, ông Nguyễn Trọng Đông - Giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường ký tờ trình gửi UBND thành phố Hà Nội về việc phê duyệt giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khu đất đấu giá Đông Nam thôn Cổ Dương, giá khởi điểm là 18,2 triệu đồng/m2. Ngày 23/10/2020, ông Lê Hồng Sơn - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội ký Quyết định phê duyệt giá khởi điểm này.
Liên quan đến vụ án, cơ quan điều tra đã tiến hành xác minh và kết luận: Đối với ông Lê Hồng Sơn (Phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, Chủ tịch hội đồng thẩm định giá đất đã ký Quyết định phê duyệt giá khởi điểm để đấu giá khu đất là 18,2 triệu đồng/m2). Ông Sơn phê duyệt kết quả dựa trên đề xuất, tờ trình của Sở Tài nguyên và Môi trường, kết quả cuộc họp Hội đồng, ông Sơn không biết giá trị khu đất đã bị đơn vị tư vấn hạ giá trước khi phát hành chứng thư, nên không có căn cứ xem xét xử lý hình sự về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Đối với ông Mai Xuân Vinh (Thường trực hội đồng), theo quy định ông Vinh phải trực tiếp chủ trì, điều hành cuộc họp Hội đồng nhưng đã ủy quyền ông Phan Văn Đồng – Phó phòng quản lý giá chủ trì cuộc họp. Sau đó căn cứ vào báo cáo kết quả cuộc họp do ông Đồng báo cáo, ông Vinh đã ký biên bản họp hội đồng, đồng thời ký văn bản gửi Sở Tài nguyên và Môi trường về xác định giá khởi điểm là 18,2 triệu đồng/m2. Cơ quan điều tra xác định ông Vinh có hành vi thiếu trách nhiệm. Tuy nhiên xét về động cơ, mục đích ông Vinh không biết các phiếu khảo sát trong chứng thư thẩm định giá của Công ty Vvai lập khống, cũng như không có sự bàn bạc, thống nhất với cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường, cán bộ UBND huyện Đông Anh và các đơn vị tham gia đấu giá tác động làm giảm giá trị của khu đất, cá nhân ông Vinh không được hưởng lợi gì trong việc thẩm định giá đất khởi điểm nêu trên.
Mặt khác ngày 29/10/2021, UBND thành phố Hà Nội đã ra Quyết định số 4655 về việc hủy Quyết định công nhận kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất ở đối với các ô đất thuộc dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất Đông Nam thôn Cổ Dương. Ngày 18/11/2022, Công ty Bắc Từ Liêm đã bàn giao trả UBND huyện Đông Anh lô đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương để khắc phục hậu quả. Do vậy, Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an thành phố Hà Nội thấy chưa đủ căn cứ để xử lý hình sự đối với ông Mai Xuân Vinh về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Cơ quan điều tra đã có Văn bản kiến nghị UBND thành phố Hà Nội xem xét có hình thức xử lý hành chính theo quy định đối với ông Mai Xuân Vinh.
Đối với ông Nguyễn Trọng Đông (Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hà Nội - nay là Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội), cơ quan điều tra xác định ông Nguyễn Trọng Đông là người ký tờ trình gửi UBND thành phố Hà Nội phê duyệt giá khởi điểm để tổ chức đấu giá đối với khu đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương, sau khi được ông Mai Xuân Vinh ký văn bản thông báo kết quả họp hội đồng thẩm định giá đất cụ thể. Quá trình kiểm tra, không có căn cứ xác định, ông Đông được đơn vị tư vấn hay các cá nhân tham gia đấu giá nhờ tạo điều kiện hạ giá khởi điểm, không biết phiếu khảo sát của Công ty Vvai lập khống nên Cơ quan điều tra không có căn cứ để xử lý trong vụ án này.
Cơ quan điều tra cũng xác định, ông Lê Tuấn Định (Phó Giám đốc Sở Tài nguyên môi trường Hà Nội - nay là Chủ tịch UBND quận Đống Đa, Hà Nội) là người ký tờ trình gửi Hội đồng định giá đất cụ thể thành phố Hà Nội để họp hội đồng định giá đất xem xét phương án giá dựa trên tờ trình, kết quả kiểm tra chứng thư thẩm định giá của Nguyễn Thị Cẩm Lê.
Quá trình kiểm tra, không có căn cứ xác định, ông Định được đơn vị tư vấn hay các cá nhân tham gia đấu giá nhờ tạo điều kiện hạ giá khởi điểm, không biết phiếu khảo sát của Công ty Vvai bị lập khống nên Cơ quan điều tra không có căn cứ để xử lý trong vụ án này. Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng xác định hành vi của một số cá nhân khác liên quan đến vụ án như: ông Vũ Xuân Tùng (Chi cục trưởng Chi cục quản lý đất đai - Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội), bà Bùi Thanh Huyền (Chi cục phó Chi cục quản lý đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Hà Nội), bà Bùi Thanh Hà (Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp Sở Tài nguyên & Môi trường Hà Nội), ông Phan Văn Đồng (Phó phòng giá Sở Tài chính Hà Nội)… không đủ căn cứ để xem xét xử lý trong vụ án này.