Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì (trái) và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken - Ảnh: Reuters

Ngay cả trong những lúc quan hệ giữa hai nước căng thẳng nhất dưới thời tổng thống Trump cũng hiếm có khi nào các cuộc tiếp xúc cấp cao lại mở đầu với màn khẩu chiến căng thẳng như vậy.

Tuy nhiên, nếu nhìn lại những bước đi vừa qua của chính quyền Tổng thống Joe Biden, màn đối đầu căng thẳng ở Alaska là điều dễ hiểu. Như những đấu sĩ bước vào cuộc so găng lần đầu tiên trên sàn đấu, cả hai phía đặt chân đến Alaska không phải với mục đích giải quyết những bất đồng đang tồn tại mà để thăm dò và nắn gân xem ai sẽ phải là người lùi bước trước.

Khác với các tổng thống tiền nhiệm, ông Biden bước vào Nhà Trắng khi đã nhận ra rằng việc theo đuổi một chính sách cứng rắn với Trung Quốc không những không làm rối loạn kinh tế Mỹ mà còn không gây ra những hệ lụy chính trị tiêu cực như các chính quyền trước e ngại. 

Những bước đi dưới thời tổng thống Trump đã cởi bỏ những chướng ngại vật này và đặt nền móng cho cách tiếp cận mới của Washington với Bắc Kinh.

Về phía Trung Quốc, cũng giống như sau cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008, bước vào cuộc gặp cấp cao này sau khi khống chế thành công cuộc khủng hoảng COVID-19 đã mang lại sự tự tin lớn về vị thế đang lên của Trung Quốc. 

Cùng với đó, sự gia tăng của chủ nghĩa dân tộc và sức ép chính trị trong nước buộc các chính trị gia Trung Quốc không thể không thể hiện hình ảnh cứng rắn trước các sức ép bên ngoài, nếu không muốn bị nhìn nhận là yếu đuối và trở thành mục tiêu tấn công của các đối thủ chính trị.

Một màn khẩu chiến đầu tiên nảy lửa ở Alaska như vậy cho dù với mục đích nào cũng là chỉ dấu cho thấy những hi vọng về một thời kỳ nồng ấm hơn trong quan hệ Mỹ - Trung dưới thời ông Biden sẽ còn là một điều xa vời.

Có lẽ còn quá sớm để có thể rút ra kết luận về chính sách Trung Quốc của chính quyền ông Biden, tuy nhiên đến lúc này có thể dự báo đó sẽ là một chính sách cứng rắn không khác thời ông Trump nhưng có nguyên tắc và dựa trên một sự hợp tác rộng rãi hơn với các nước như đã thể hiện trong cuộc gặp thượng đỉnh "Bộ tứ kim cương" vừa qua.

Như Ngoại trưởng Mỹ Blinken đã nói "quan hệ Mỹ - Trung là thử thách địa chính trị lớn nhất của thế kỷ 21" và Cố vấn An ninh Sullivan đã viết "thời kỳ can dự với Trung Quốc đã kết thúc", chúng ta nhiều khả năng sẽ thấy tiếp những "màn căng thẳng" tương tự ở Alaska, hay thậm chí nặng đô hơn, giữa hai cường quốc sắp tới.

Đối thoại Mỹ - Trung tại Alaska: Rất căng thẳng ngay từ đầu

TTO - Những cuộc đối thoại đầu tiên giữa chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden và Trung Quốc “căng thẳng và trực diện” như mô tả của một quan chức cấp cao Mỹ.