Thật không thể tin nổi một phần mềm được các nhân viên Cơ quan Bưu điện Anh sử dụng trong suốt 20 năm qua như Horizon lại có một lỗ hổng chết người: các lỗi dữ liệu trong nó có thể làm người ta tưởng rằng những nhân viên dịch vụ này đang ăn trộm tiền của mọi người. Điều này thậm chí đã làm một số nhân viên bưu điện bị kết tội, có người đã phải ngồi tù, chỉ bởi vì phía Bưu điện khăng khăng cho rằng phần mềm này hoàn toàn có thể tin cậy được.

Sau nhiều thập kỷ đấu tranh, cuối cùng 39 nhân viên đã lật lại được bản án giáng lên họ, biến đây trở thành vụ kết án sai lớn nhất từ trước đến nay của nước Anh.

Horizon là phần mềm do công ty Fujitsu của Nhật tạo ra và dữ liệu từ nó đã được sử dụng cho việc khởi tố 736 nhân viên Bưu điện từ năm 2000 cho đến 2014, một số người đã bị kết án tù. Lỗi của phần mềm này sẽ tạo ra các báo cáo cho thấy sự thất thoát tiền trong tài khoản do các nhân viên bưu điện quản lý – theo báo cáo của BBC, nhiều nhân viên đã phải bù đắp khoản thiếu hụt này bằng cách thế chấp nhà hoặc sử dụng tiền túi của mình.

Tác động của lỗi phần mềm này thật khủng khiếp: theo báo cáo của BBC, đối với những người bị kết án, nhiều người đã tan vỡ gia đình hoặc phải chia lìa những đứa con của mình. Janet Skinner cho biết, cô đã bị tách ra khỏi 2 đứa con của mình trong vòng 9 tháng sau khi bị tù oan do phần mềm cho thấy số tiền 59.000 bảng Anh bị thất thoát khỏi tài khoản của cô.

Chị Janet Skinner vui mừng sau khi được minh oan trong phiên tòa

Một phụ nữ khác, trong khi thề rằng mình vô tội, đã bị đi tù trong khi vẫn đang mang thai. Một người khác được cho đã tự sát sau khi hệ thống máy tính cho biết tài khoản của ông bị thất thoát gần 100.000 bảng Anh. Trong vài tháng sau, người thay thế ông ở vị trí đó cũng phải đối mặt với khoản tiền thất thoát do lỗi tương tự trong phần mềm.

Dường như cơn ác mộng của những nhân viên Bưu điện Anh đã sắp kết thúc. Trước khi 39 nhân viên nói trên lật lại được bản án của mình, 6 người khác cũng đã được tuyên vô tội và xóa bỏ các hành vi sai trái của họ vào tháng 12 năm ngoái.

Cơ quan Bưu điện cũng đang phát triển một hệ thống bồi thường tài chính cho những nhân viên khác bị phần mềm kết tội sai. Trong năm 2019, Cơ quan Bưu điện đã phải dàn xếp với 555 nguyên đơn và chi trả tổng cộng 57.75 triệu Bảng Anh để bồi thường cho họ và cũng thiết lập hệ thống chi trả cho những người bị ảnh hưởng khác. Theo BBC, cho đến nay đã có hơn 2.400 yêu cầu bồi thường được thực hiện.

Đầu tháng này, giám đốc điều hành của Cơ quan Bưu điện cho biết Horizon sẽ bị thay thế bằng một giải pháp đám mây mới. Bên cạnh đó, ông cho biết, cơ quan này đang hợp tác với chính phủ để bồi thường cho những nhân viên bị ảnh hưởng bởi lỗi của phần mềm Horizon.

Trong khi một số người tỏ ra hài lòng việc bù đắp bằng tài chính và xóa bỏ tội trạng, nhưng nhiều người khác đang vận động một cuộc điều tra công khai và cho rằng những người điều hành cơ quan này phải chịu trách nhiệm cho những trường hợp bị kết án oan. Theo BBC, đã có bằng chứng cho thấy bộ phận pháp lý của Cơ quan Bưu điện biết về kết quả sai trong phần mềm Horizon, thậm chí trước cả khi những kết luận của tòa án được đưa ra.

Nguyễn Hải