47 dự án đầu tư ra nước ngoài lỗ lũy kế hơn 1 tỉ đô la Mỹ

Hoàng Thắng

(TBKTSG Online) – Có 47 dự án đầu tư ra nước ngoài của 27 doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp có vốn Nhà nước chi phối phát sinh lỗ lũy kế lên tới hơn 1,048 tỉ đô la Mỹ, theo báo cáo của Chính phủ.

Đầu tư ra nước ngoài, vì sao thua lỗ?

Bảng thông báo về dự án khai thác và chế biến muối mỏ tại Lào của Vinachem. (Ảnh: Dân Trí).

Hàng chục dự án đầu tư ra nước ngoài không báo cáo lãi-lỗ

Báo cáo về tình hình tài chính ở các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước của Chính phủ gửi Quốc hội cho thấy, 27 doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp có vốn Nhà nước chi phối đã thực hiện đầu tư ra nước ngoài với 130 dự án tính tới 31-12-2019 – chủ yếu tập trung trong lĩnh vực viễn thông, thăm dò và khai thác dầu khí, trồng cây cao su, khai thác khoáng sản, xây lắp và vận tải hàng không, bệnh viện, chế biến dược phẩm.

Trong đó, tổng vốn đầu tư đăng ký của các dự án đầu tư ra nước ngoài do các doanh nghiệp này làm chủ đầu tư là 12,075 tỉ Đô-la Mỹ, chủ yếu là vốn đăng ký của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) – chiếm 56%, Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông quân đội (Viettel) – chiếm 25%, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG) – chiếm 12%, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) - chiếm 4,3%.

Riêng năm 2019, tổng số vốn thực hiện đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp là 289,96 triệu đô la – tập trung tại các dự án của PVN và Viettel với giá trị lần lượt là 72,08 triệu đô la và 188,44 triệu đô la. Các khoản đầu tư này được thực hiện theo kế hoạch của các dự án từ các năm trước, trong năm 2019, các doanh nghiệp không phát sinh dự án đầu tư ra nước ngoài mới, theo Chính phủ

Lũy kế đến 31-12-2019, tổng vốn đầu tư ra nước ngoài đã thực hiện của các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước là 6,521 tỉ đô la. Trong đó, PVN, Viettel và VRG là các doanh nghiệp có số vốn đầu tư ra nước ngoài thực hiện lớn nhất với giá trị đầu tư ra ngoài lần lượt là: 3,445 tỉ Đô-la Mỹ – chiếm 52%; 1,795 tỉ đô la – chiếm 27,54%; 0,936 tỉ đô la – chiếm 14,36%. Tuy nhiên, chỉ 87 dự án có báo cáo về doanh thu, lợi nhuận trong năm 2019, các dự án còn lại chưa báo cáo nên Chính phủ cho biết hiện chưa có cơ sở để đánh giá hiệu quả đầu tư của các dự án này.

33 dự án ghi thua lỗ 156 triệu đô la

Theo Chính phủ, 87 dự án có báo cáo về hiệu quả đầu tư trong năm 2019 ghi nhận tổng doanh thu tại nước ngoài là 7,021 tỉ Đô-la Mỹ, tăng 27,16% so với năm 2018. Trong đó, 53 dự án có lợi nhuận với mức 565 triệu Đô-la Mỹ - tăng 39 triệu Đô-la Mỹ - tương ứng mức tăng 7,42 % so với năm 2018.

Nhưng có 33 dự án ghi nhận kết quả thua lỗ 156 triệu đô la, giảm 201 triệu đô la, tương ứng giảm 56,26% so với năm 2018. Đáng chú ý, có 47 dự án đầu tư ra nước ngoài phát sinh lỗ lũy kế với số lỗ hơn 1,048 tỉ đô la.

Lũy kế đến ngày 31-12-2019, có 10 doanh nghiệp đã có thu hồi vốn đầu tư từ các dự án tại nước ngoài với số tiền 2,98 tỉ đô la, bằng 45,72% vốn đầu tư đã thực hiện. Theo đó, tiền chuyển về nước tập trung ở một số dự án khai thác dầu khí như: dự án Nhenhexky - Liên bang Nga, Lô PM 304 - Malaysia của PVN và dự án viễn thông tại các nước Đông Nam Á của Viettel.

Nhưng cũng không ít dự án khai thác, thăm dò dầu khí có tỷ trọng vốn đầu tư cao phải dừng, giãn tiến độ hoặc thực hiện thủ tục kết thúc. Ngoài ra, một số dự án trồng và chế biến cây cao su vẫn trong giai đoạn đầu tư hoặc mới đưa vào khai thác nên đang lỗ kế hoạch và tiềm ẩn rủi ro về chính sách đất đai, thuế, lao động, thị trường.

Một số dự án viễn thông cũng phát sinh số lỗ lũy kế lớn hoặc mất quyền kiểm soát và rủi ro tỷ giá. Một số dự án không hiệu quả thuộc các lĩnh vực khác vẫn đang hoạt động hoặc dừng triển khai như dự án khai thác muối mỏ Kali tại Lào, dự án thành lập Hãng hàng không quốc gia Campuchia...

Theo Chính phủ, hoạt động đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiêp Nhà nước và doanh nghiệp có vốn Nhà nước chi phối chưa đạt được như kỳ vọng đầu tư do những nguyên nhân khách quan như rủi ro chính trị, chính sách đầu tư nước sở tại. Bên cạnh đó, năng lực quản lý, quản trị rủi ro, năng lực dự báo thị trường và kinh nghiệm trong đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam cũng là vấn đề đáng lưu tâm.